Czy zdarzyło Ci się obserwować z tarasu widokowego lub przez okno terminala, jak samoloty poruszają się po płycie lotniska? Wśród pojazdów obsługi naziemnej często można dostrzec charakterystyczny samochód z napisem Follow Me, który prowadzi maszynę w wyznaczone miejsce. Za jego kierownicą znajduje się koordynator ruchu naziemnego – kluczowa postać odpowiedzialna za sprawny i bezpieczny przebieg operacji lotniskowych. Kim dokładnie jest ta osoba i jakie obowiązki realizuje w codziennej pracy? Odpowiedzi znajdziesz w naszym artykule.
Marshaller, czyli koordynator ruchu naziemnego
Sprawna obsługa naziemna samolotów to jeden z filarów bezpiecznego i punktualnego funkcjonowania portów lotniczych. Proces ten wymaga ścisłej współpracy służb lotniskowych i kontrolerów ruchu lotniczego, a także przestrzegania jasno określonych procedur operacyjnych. W tym systemie szczególną rolę odgrywa marszałek lotniskowy, znany również jako koordynator ruchu naziemnego lub – w terminologii angielskiej – marshaller. To on, pełniąc funkcję sygnalisty, odpowiada za precyzyjne kierowanie samolotami na płycie lotniska.
Czym zajmuje się koordynator ruchu naziemnego?
Podstawowym zadaniem koordynatora ruchu naziemnego jest wskazywanie pilotom właściwego toru poruszania się oraz doprowadzanie samolotów na odpowiednie stanowiska postojowe. W tym celu wykorzystuje on zestaw międzynarodowo przyjętych sygnałów wizualnych wykonywanych specjalnymi pałeczkami sygnalizacyjnymi lub rękoma. Komendy takie jak: skręć w lewo, skręć w prawo, jedź do przodu, zatrzymaj się, zwolnij czy wyłącz silnik – są precyzyjne i nie pozostawiają miejsca na pomyłki. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie odpowiednich odstępów między statkami powietrznymi i zapewnienie płynnego ruchu w strefach postojowych.
Praca marshallera to jednak nie tylko wskazywanie drogi. To także utrzymywanie stałej komunikacji z załogą samolotu (m.in. z pilotem, stewardessami) oraz innymi służbami naziemnymi, a w razie potrzeby – przekazywanie informacji kontrolerom ruchu lotniczego. Koordynator ruchu naziemnego musi czuwać nad tym, aby każda operacja przebiegała zgodnie z harmonogramem i normami bezpieczeństwa. Wymaga to doskonałej znajomości układu lotniska, umiejętności błyskawicznej oceny sytuacji oraz odporności na presję czasu. W przypadku nagłych zmian warunków pogodowych, awarii lub opóźnień, to właśnie marshaller podejmuje szybkie i trafne decyzje, minimalizując ryzyko zagrożeń.
Techniki i sygnały stosowane przez koordynatora ruchu naziemnego
Rola, jaką pełni koordynator ruchu naziemnego, nie kończy się na prowadzeniu samolotu na wyznaczone miejsce. Kluczowym elementem jego pracy jest stosowanie zestawu uniwersalnych sygnałów wizualnych, które umożliwiają precyzyjną komunikację z pilotem bez użycia słów. Wykorzystuje się do tego specjalne, pomarańczowe pałeczki świetlne lub ręczne znaki, dzięki czemu marshalling jest skuteczny zarówno w dzień, jak i w nocy oraz w trudnych warunkach atmosferycznych, gdy widoczność jest ograniczona.
Na dużych, intensywnie eksploatowanych lotniskach techniki sygnalizacji odgrywają szczególną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa i płynności operacji. Istnieje około 25 międzynarodowo przyjętych komend, które marshaller wykonuje z największą precyzją, aby uniknąć jakichkolwiek nieporozumień. Do najczęściej stosowanych należą m.in.:
- wskazanie kierunku ruchu samolotu,
- naprowadzenie na stanowisko postojowe,
- zatrzymanie standardowe lub awaryjne,
- polecenie włączenia lub wyłączenia silników,
- przyspieszenie lub zwolnienie tempa kołowania,
- potwierdzenie wykonania instrukcji.
Każdy gest ma jasno określone znaczenie i musi być wykonany w sposób czytelny, co czyni pracę koordynatora wymagającą nie tylko wiedzy, ale i doskonałej koordynacji ruchowej.
Czym porusza się koordynator ruchu naziemnego?
W pracy, jaką wykonuje koordynator ruchu naziemnego, oprócz odblaskowego stroju i sygnalizacyjnych pałeczek świetlnych, niezwykle ważną rolę odgrywa także specjalistyczny pojazd oznaczony napisem Follow Me. Jego intensywny, najczęściej żółty kolor nie jest przypadkowy – ma zapewnić maksymalną widoczność oraz łatwe odróżnienie od pozostałych pojazdów obsługi lotniskowej.
Samochód Follow Me służy przede wszystkim do bezpiecznego prowadzenia samolotów po płycie lotniska. Wyznacza trasę od pasa startowego do stanowiska postojowego lub w przeciwnym kierunku, wskazując pilotom właściwy tor jazdy w obrębie pola manewrowego. Jest to szczególnie istotne na dużych lotniskach o skomplikowanym układzie dróg kołowania oraz w warunkach ograniczonej widoczności, np. podczas mgły, intensywnych opadów czy nocnych operacji.
Dzięki wykorzystaniu pojazdu Follow Me zmniejsza się ryzyko błędów i nieporozumień, a ruch naziemny samolotów przebiega w sposób skoordynowany, bezpieczny i zgodny z obowiązującymi procedurami.
Jak zostać koordynatorem ruchu naziemnego?
Zawód koordynatora ruchu naziemnego łączy w sobie konieczność posiadania określonych predyspozycji osobowościowych z obowiązkiem spełnienia formalnych wymogów kwalifikacyjnych. Kandydat, który chce pełnić tę odpowiedzialną funkcję na lotnisku kontrolowanym, musi przejść specjalistyczne szkolenie teoretyczne, zdać niezbędne egzaminy oraz odbyć praktykę na polu manewrowym. Kurs przygotowawczy obejmuje m.in. znajomość przepisów i procedur lotniskowych, a także zasady zarządzania środowiskiem naturalnym w otoczeniu lotniska – w tym ornitologię. Wynika to z faktu, że obecność ptaków w pobliżu pasa startowego może stanowić poważne zagrożenie dla lądujących i startujących maszyn.
Dobry marshaller to nie tylko osoba z odpowiednimi uprawnieniami, ale również specjalista o wyjątkowych cechach. Kluczowa jest zdolność szybkiego podejmowania trafnych decyzji, umiejętność pracy pod presją czasu, doskonała orientacja w terenie oraz biegła znajomość procedur obowiązujących na płycie lotniska. W codziennych obowiązkach ogromne znaczenie mają też kompetencje komunikacyjne i zdolność współpracy w zespole, ponieważ koordynator ruchu naziemnego współdziała z wieloma służbami, dbając o płynny i bezpieczny przebieg operacji.
Kim jest koordynator ruchu naziemnego? | Podsumowanie
Koordynator ruchu naziemnego to nie tylko osoba kierująca samolotem na stanowisko postojowe czy prowadząca pojazd Follow Me. To specjalista, którego praca jest kluczowa dla bezpieczeństwa i punktualności operacji lotniczych. Dzięki jego wiedzy, precyzji oraz zdolności do szybkiego reagowania, każdy etap obsługi naziemnej – od momentu lądowania po ponowny start – przebiega zgodnie z procedurami i harmonogramem.
To zawód wymagający zarówno specjalistycznego przygotowania, jak i wyjątkowych cech charakteru: odporności na stres, doskonałej koordynacji, spostrzegawczości oraz umiejętności pracy zespołowej. W świecie lotnictwa, gdzie liczy się każda sekunda, rola koordynatora ruchu naziemnego staje się nieoceniona. To dzięki niemu pasażerowie mogą podróżować bezpiecznie, a linie lotnicze utrzymywać wysokie standardy obsługi i terminowości.
